Ana Sayfa   » SOSYAL    » Sosyal-kültürel kalkınma   

Sosyal-kültürel kalkınma

  



Dağlık Karabağ’ın bir taraftan Azerbaycan’ın tarihi toprakları olarak onun sınırları içinde kalması ve böylelikle de diğer Azerbaycan topraklarıyla tarihi bağlılık geleneklerinin devam ettirilmesi, diğer taraftan Dağlık Karabağ Özerk Vilayetine Azerbaycan’ın bölgeye dikkati sayesinde 1970’lere dek vilayetin sosyal, politik ve ekonomik kalkınması açısından önemli ortam oluşturmuştur. Fakat 1980’li yılların sonlarında Dağlık Karabağ’ı Azerbaycan’dan ayırmağı amaç edinmiş Ermeniler bu gerçekleri görmezden gelmeye başladılar.

Dağlık Karabağ Özerk Vilayetinin Azerbaycan’ın sınırları içinde kalarak ne kadar yüksek kalkınma yolu geçtiği Vilayet İstatistik Müdürlüğünün yayınlarından görülmektedir. Bu yayınlardan birinde özerk vilayetin oluşturulmasından geçen 40 yılda (1923-1963) kültür, ekonomi, tıp vs. alanlardaki durum değerlendirilmiştir: 
“Devrim öncesi dönemde (Ekim 1917 ihtilalı öncesi) Dağlık Karabağ’da orta eğitim kurumları, halk kütüphaneleri ve tiyatrolar yok idi. Şuşa şehrinde sadece üç özel kültürel eğitim kurumu ve bir özel sinema ve tiyatro binası vardı. Bugün Dağlık Karabağ Özerk Vilayetinde bin öğrencinin eğitim aldığı beş orta eğitim kurumu vardır. 930 bin nüshadan çok kitabı olan 164 kütüphane faaliyet göstermektedir. Halk kütüphanelerinden 150’si köylerdedir. Bu kütüphanelerdeki kitap sayısı 630 bin civarındadır. Stepanakert şehrinde M.Gorki Ermeni Devlet Dram Tiyatrosu, Devlet Musiki ve Dans Orkestrası vardır. Vilayette 176 kulüp faaliyettedir … Dağlık Karabağ eğitim kurumlarına sahiptir … Dağlık Karabağ Özerk Vilayetinin tesis edildiği ilk günden başlayarak Ermenice "Sovetakan Karabah" gazetesi yayınlanmaktadır. 
1963 yılı başlarında Dağlık Karabağ’ın tarım sektöründe 1,4 bin traktör, 224 biçerdöver, 670 yük aracı ve binlerce diğer muasır tarım makinesi vardı. 40 yılda Dağlık Karabağ Özerk Vilayetinin sanayi potansiyelinin artırılmasında büyük ilerleme yaşanmıştır. 1940 yılına oranla 1962 yılında toplam sanayi üretimi %341, elektrik enerjisi %945 oranında artmıştır. 1960’lı yılların ortalarından sonra da vilayetin sosyoekonomik hayatı dinamik şekilde gelişmiştir.”
1965-1987 yıllarında Azerbaycan SSC, ayrıca Nahçıvan Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti ve Dağlık Karabağ Özerk Vilayetinin ekonomik ve sosyal kalkınma verilerinin karşılaştırılması o dönemde özerk vilayetin ne kadar hızla yükselişe geçtiğini bir daha doğrulamaktadır. 1987 yılında 10 bin kişiden sanayi sektöründe çalışanların sayı ülke bazında 686, Nahçivan’da 387 olduğu halde, Dağlık Karabağ Özerk Vilayetinde bu sayı 657 idi. Kişi başına düşen toplam tarım ürünleri de yukarıdaki 588, 501 ve 692’ye ulaşmıştır. 
Dağlık Karabağ’ın sosyoekonomik kalkınma verileri Azerbaycan SSC, hatta Ermenistan SSC ve SSCB bazındaki verilerden bir hayli yüksek idi. Her 10 bin kişi için hastane yatak sayısı Ermenistan SSC’de 86,2, Azerbaycan SSC’de 97,7 iken Dağlık Karabağ Özerk Vilayetinde bu sayı 101,7 idi. Hatta Ermenilerin özel çabasıyla Sovyetler Birliği Komünist Partisi Merkezi Komitesi ve SSCB Bakanlar Kurulunun Dağlık Karaba Özerk Vilayetinin sosyoekonomik kalkınmasına ilişkin kabul ettiği 24 Mart 1988 tarihli kararının giriş bölümünde de vilayetin sosyal ve ekonomik kalkınma alanında elde ettiği başarılar özellikle vurgulanmıştır.




Okundu: 5915