Azerbaycan

Azerbaycan Cumhuriyeti Dağlık Karabağ bölgesinin azerbaycanlı toplumu 24 mart 1992 yılında AGİT Bakanlar Kurulu`nun Helsinki`de yapılan birinci ek toplantısında imzalanmış belgenin 9.fıkrası gereğince kurulmuştur. AGİM / AGİT Misnk grubu tesis edilirken Ermenistan ve Azerbaycan ihtilaf tarafları, Dağlık Karabağ`ın azerbaycanlı ve ermeni toplumuna ise ihtilafın çözülmesi yönünde yapılan konuşmalarda ilgili taraf gibi kart verilmiştir. Bu anlamda Dağlık Karabağ`ın azerbaycanlı toplumu 1992 yılından itibaren türlü zamanlarda yapılan konuşmalara katılmıştır.

 Bununla beraber, 2006 yılında Dağlık Karabağ`ın azerbaycanlı toplumu kamu sendikası formasında Azerbaycan Cumhuriyeti kanunlarına uygun olarak Adalet Bakanlığı`nda tescil edilmiştir. Toplumun faaliyetine hukuki statü verilmesi ve kamu sendikası gibi örgütlenmesi onun daha verimli faaliyetde olması olanağı sağladı. Azerbaycan Cumhuriyeti Dağlık Karabağ bölgesinin azerbaycanlı toplumunun tekrar biçimlenmesi yönünde yapılan ilk işlem ise 5 haziran 2009 yılında Bakü şehrinde toplumun  1.Kongresi`nin yapılması oldu.

Kongre`de 65 binden fazla toplum üyesini temsil eden 350 kişi temsilci seçilmiş, nitekim kongre`de Azerbaycan`da faaliyette olan yabancı ülke Büyükelçiliklerinin, uluslararası ve hükümet halinde olmayan kuruluşların 200-den fazla temsilcisi misafir olarak katılmıştır. Kongre`de “Dağlık Karabağ bölgesinin azerbaycanlı toplumu” Kamu Sendikası Tüzüğü`ne ek ve değişimler yapılmış ve toplumun 22 kişiden oluşan yönetim kurulu, yönetim kurulu başkanı, Ortaklık Konseyi başkanı ve denetim-teftiş komisyonu seçilmiştir. 

12 haziran 2009 yılında “Azerbaycan Cumhuriyeti Dağlık Karabağ bölgesinin azerbaycanlı toplumu” Kamu Sendikası Yönetim Kurulu`nun ilk toplantısı yapılmış, yönetim kurulu üyeleri arasında görev bölgüsü uygulanmış, onların katıldıkları ilim, eğitim ve kültür, iç toplum sorunları, uluslararası ilişkiler, bilgi ve kamu ilişkileri, hukuki teminat ve insan hakları bölümlerinin faaliyet yönleri belirlenmiş, Ortaklık Konseyi yapısı onaylanmıştır.  

 Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev 31 ağustos 2009 yılında  “Dağlık Karabağ bölgesinin azerbaycanlı toplumu” Kamu Sendikası`nın faaliyetinin maddi-teknik teminatının iyileştirilmesi tedbirleri hakkında Emir vermiştir.  

Emir`de 65 bin kişiden fazla insanı birleştiren Azerbaycan Cumhuriyeti Dağlık Karabağ bölgesinin azerbaycanlı toplumunun rolü önemli derecede belirtilerek, toplumun kalite açısından yeni, kuruluş açıdan sağlam Kamu Sendikası`na dönüşmesi ve yönetim yapısının kurulması belirtilmiştir.

Devlet başkanı tarafından Dağlık Karabağ toplumuna yapılan yardım ve dikkat, toplumun önünde duran görevlerin gerçekleşmesi çalışmasına teşvik etmiş ve bu yönde Kamu Sendikası kendi faaliyetini genişleterek Karabağ gerçekliklerini Uluslararası kamuoyuna belirtmek amacıyla, aynı zamanda saldırganın ifşası yönünde Azerbaycan`da faaliyette bulunan türlü ülkelerin büyükelçilikleri ve uluslararası kurumların temsilcileri ile sürekli olarak toplantılar düzenliyor. Şöyle ki, 2 haziran 2009 yılında AGİT`nin adıgeçen dönemde faaliyette bulunan başkanı, Yunanistan Dışişleri bakanı hanım Dora  Bakoyanniş, 6 ekimde ise AGİT Minsk grubu eş başkanları ile  toplantılar yapmıştır. Yapılan toplantılarda yönetim kurulu üyeleri belirtmişler ki, Dağlık Karabağ`ın Azerbaycan Cumhuriyeti içinde statüsü azerbaycanlılarınana vatanlarına geri döndükten, keza her iki sendika üyelerine aynı ortam oluşturulduktan sonra belirlenebilir.  Dağlık Karabağ`dan olan mültecilerin kendi vatanlarına geri dönmelerinin ihtilafın adaletli çözümlenmesi için temel şart olduğunu belirtmekle beraber, bu bölgenin tüm dönemlerde Azerbaycan kültürünün merkezi olduğu belirtilmiş ve Ermenistan`ın askeri saldırısı sonucunda adıgeçen arazilerdeki halkımızın yüzyıllar boyunca yaşanmış tarihi ve mültür anıtlarının yıkılması veya mahvedilmesi ibraz edilmiştir.  

12 ekim 2009 yılında Kamu Sendikası Yönetim Kurulu toplantısında Türkiye ve Ermenistan arasında ilişkilerin normal hale salınması ve diplomatik ilişkilerin kurulmasına ilişkin protokollerin imzalanması ile ilgili kardeş ülkenin kamuoyuna yapılan müracaatda Azerbaycan arazilerinin işgalinin devam ettiği ortamda Türkiye`nin Ermenistan`la sınırını açmasının gayri mümkün olduğunu belirtmekle beraber, bu olayın saldırganı istila politikasını devam ettirmeğe sevkederek, ihtilafın adaletli çözümleme sürecine büyük darbe vuracağını, azerbaycanlıların Daklık Karabağ`a ve etraf bölgelere geri dönmelerine engel olacağını ibraz edilmiştir.

 16 aralık 2009 yılında  “Azerbaycan Cumhuriyeti Dağlık Karabağ bölgesinin azerbaycanlı toplumu” Kamu Sendikası adından ABD Cumhurbaşkanı Barak Obama`ya gönderilmiş mektupda Azerbaycan ve Ermenistan cumhurbaşkanları arasında barış konuşmalarının yapıldığı bir aşamada ABD Kongresi`nin Dağlık Karabağ`dakı yalancı bir rejime 8 milyon dolar tutarında para ayırması Dağlık Karabağ`ın azerbaycanlı toplumunu silahla kendi anavatanlarından çıkarıp etnik temizleme politikasını uygulayan ayrılıkçı rejimin ve Ermenistan`ın desteklenmesi anlamını taşıdığını vurgulamıştır.  

1 aralık 2009 yılında  Berlin kentindeki Brandenburg İlimler Akademisi`nde “Azerbaycan Cumhuriyeti Dağlık Karabağ bölgesinin azerbaycanlı toplumu” Kamu Sendikası ve Almanya-Azerbaycan Forumu “Dağlık Karabağ–Azerbaycan`ın kültür merkezi” konusunda ilmi sempozyum yapılmıştır. Sendikanın yurt dışında yapılan ilk uluslararası tedbirinde Ermenistan-Azerbaycan, Dağlık Karabağ ihtilafının bölgenin kalkınmasına önemli derece engel olduğunu, devamlı barış ve sabitliğe tehlike yarattığını belirtmekle, Dağlık Karabağ`ın kültürel-tarihi  mirasından, aynı zamanda Ermenistan`ın Azerbaycan`a karşı ismtila politikasından bahseden fotoğraf sergisi ve Karabağ halıları gösterilerek bu bölgenin ezeli Azerbaycan toprağı ve bölünmez kısmı olduğu gerçekliklerle kanıtlanmıştır.