Azerbaycan

20 Şubat 1988 yıl tarihinde Azerbaycan SSC`nin  terkibinde özerk vilayet statüsüne sahip olan ve Azerbaycan`ın ayrılmaz parçası sayılan Yukarı Karabağ Özerk Vilayeti`ndeki  ermeniler Azerbaycan SSC`nin  terkibinden ayrılıp Ermenistan SSC ile birleşmekle ilgili  karar kabul ettiler. 1991 yılında DKÖV ermenileri sahte oybirliği yapmakla `bağımsızlıklarını` ilan ettiler. Tannımış ermeni iktisatcısı A.Aganbekyan ve Fransa ermenileri bu konuda ilk  provokatör rounu üstlendielr.

DKÖC halk Deputatları Sovetinin  ( Milletlvekilleri Kurulu) Azerbaycan SSC`nin terkibinden  ayrılıp Ermenistan SSC ile birleşmesi  ile ilgili karardan 2 gün sonra  esgeran bölgesi arazisnd e ağdam ve Esgeran halkı miting düzenlemişlerdi.  Ermeniler ateş açmakla 2 azerbaycanlı gençi (Ali Hacıyev`i ve Bahtiyar Guliyev`i) katlettiler.  Karabağ Savaşında  ilk kanın akıtılması, iki Azeri gencinin öldürülemsi gerçeğini o zmanki SSCB Başsavcılığı 1.vekili F.Katuse\v Merkezi televizyon`daki konuşması sıarsında onayladı.

İki Azeri gencinin ermeni ve Azerbaycan arasındaki  savaşın ilk kurbanları olması ve ilk cinayetin ermeniler tarafından gerçekleştirilmesi  ile ilgili yeteri sayıda bilgiler vardır. İki gencin öcünü almak için  Ağdam`dan Hankendi`ne gelen, taş ve ağaçla silahlanan  gençleri   o zamanki kolhoz müdürü (ortaklaşa çiftlik) ve Sosyalist Emek Kahramanı Huraman Abbasova mendilini onların ayakları altına atmakla gençleri durdurdu. 22 Şubat`ta Yukarı Karabağ ve Esgeran`da ermenilerin dökdükleriı ilk kan 4 gün sonra Sumgayıt olayları oldu. Ermeniler önceden planladıkları sabotajı gerçekleştirdiler.  Birkaç Sumgayıt ermenisi Ermenistan`dan özel olarak  gönderilen  ermeniler tarafındna  öldürülüp  bu olayın Azeriler tarafından yapıldığını  tüm dünyaya beyan ettiler.